Tijdens de zomer kunnen de temperaturen wel al eens hoog oplopen, letterlijk dan wel te verstaan. Maar wat zegt de wet hierover? En welke maatregelen dien je te nemen voor jouw werkgevers bij deze hoge temperaturen? We zetten het even op een rijtje voor je.
Wat zijn de regels bij warm weer op het werk?
Sinds 2012 zijn er voorschriften voor "thermische omgevingsfactoren" (oftewel het arbeidsklimaat) van kracht. Boek V van de Codex over het Welzijn op het Werk bevat specifieke regels voor werken bij hoge temperaturen. De actiewaarden voor blootstelling aan warmte zijn afhankelijk van de gemeten temperatuur én het soort werk dat wordt verricht (de werkbelasting). Bij het bereiken van bepaalde waarden is de werkgever verplicht om actie te ondernemen.
Hoe meet je de temperatuur correct?
Een gewone thermometer is meestal niet voldoende om warmte correct te meten. In tegenstelling tot kou speelt luchtvochtigheid een belangrijke rol bij warme temperaturen. Soms moet er zelfs rekening gehouden worden met wind en directe straling (van de zon of machines).
Een "vochtige globethermometer" – ook wel bekend als een "nattebolthermometer" of "Wet Bulb Globe Temperature" (WBGT)-meter – is het aangewezen meetinstrument. Deze houdt rekening met de luchttemperatuur, de luchtvochtigheid en tocht. De gemeten warmte wordt uitgedrukt in een WBGT-index.
Heeft je bedrijf geen WBGT-meter? Je kunt dan deze tabellen gebruiken om een benadering te krijgen door een gewone thermometer te combineren met een vochtigheidsmeter. Dit geeft je een goede indicatie, maar houd er rekening mee dat stralingswarmte een extra belastende factor is die niet volledig wordt meegenomen.
Wat is werkbelasting?
De gemeten temperatuur moet altijd bekeken worden in relatie tot de fysieke belasting van het werk gedurende een periode van 8 uur. De arbeidsgeneesheer bepaalt hoeveel fysieke inspanning een bepaalde taak vraagt.
Hier zijn enkele richtlijnen:
- Lichte fysieke arbeid: secretariaatswerk, autorijden, handarbeid aan een tafel, enz.
- Middelmatig zware fysieke arbeid: timmerwerk, tractor rijden, staand werk, enz.
- Zware arbeid: handmatig zagen of schaven, kruiwagens duwen en trekken, enz.
- Zeer zware fysieke arbeid: zwaar spitten en graven, beklimmen van ladders en trappen, enz.
Wanneer moet je ingrijpen?
De WBGT-index mag niet hoger zijn dan de volgende waarden, afhankelijk van de werkbelasting:
- 29 voor zeer lichte of lichte fysieke arbeid
- 26 voor middelmatig zware fysieke arbeid
- 22 voor zware arbeid
- 18 voor zeer zware fysieke arbeid
Wat zijn de verplichte maatregelen bij overschrijding van de waarden?
Wanneer de vastgestelde waarden worden overschreden, moet je als werkgever actie ondernemen. Denk hierbij aan:
- Beschermende kleding: Werknemers moeten kleding krijgen die hen beschermt, zoals zonneschermen of hoofddeksels. Ook moet het toegestaan zijn om aangepaste, luchtigere kleding te dragen, zolang dit de veiligheid niet in gevaar brengt.
- Verfrissende dranken: Stel gratis geschikte en verfrissende dranken ter beschikking.
- Technische aanpassingen (binnen 48 uur): Neem technische maatregelen om de temperatuur te verlagen, bijvoorbeeld door het installeren van ventilatiesystemen.
- Verlagen van werkbelasting: Verminder de fysieke inspanning door aanpassingen in de hulpmiddelen of werkmethodes.
- Alternatieve werkmethoden: Zoek naar manieren om de blootstelling aan overmatige warmte te verminderen.
- Beperking van duur en intensiteit: Beperk de tijd dat werknemers aan de warmte worden blootgesteld en verminder de intensiteit van het werk.
- Aanpassing werkroosters (indien langer dan 48 uur): Als de overschrijding langer dan 48 uur aanhoudt, pas dan de werkroosters of de arbeidsorganisatie aan, bijvoorbeeld door het invoeren van extra rusttijden.
Voorkomen is beter dan genezen
We raden je aan om altijd je gezond verstand te gebruiken en al maatregelen te nemen voordat de actiewaarden worden overschreden. Dit voorkomt discussies over complexe WBGT-waarden en de exacte fysieke belasting van specifieke taken. Door proactief te handelen, zorg je voor een comfortabelere en veiligere werkomgeving. Werknemers die vinden dat er maatregelen nodig zijn, kunnen altijd contact opnemen met het Comité voor preventie en bescherming op het werk of de arbeidsgeneesheer.
Tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer
Als werkgever kun je ook overwegen om tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer in te voeren, mits aan de voorwaarden is voldaan. Werknemers ontvangen dan een werkloosheidsuitkering van de RVA, die in sommige sectoren (zoals de bouw) wordt aangevuld met een vergoeding vanuit het fonds voor bestaanszekerheid.
Rusttijden invoeren bij aanhoudende warmte
Als de vastgestelde warmtewaarden worden overschreden en aanhouden, is het verplicht om rusttijden in te voeren. Deze rusttijden kunnen worden bepaald aan de hand van de normen NBN EN ISO 7243, NBN EN ISO 7933, of NBN ISO 9886.
Als je als werkgever deze specifieke normen niet wilt toepassen, kun je een rooster met werk- en rusttijden opstellen. Dit gebeurt na advies van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, en met voorafgaand akkoord van de werknemersvertegenwoordigers in het comité, of bij afwezigheid, de vakbondsafvaardiging.
Mocht geen van bovenstaande opties mogelijk zijn, dan kunnen de bepalingen uit een algemeen bindend verklaarde CAO (collectieve arbeidsovereenkomst) in het paritair comité van de werkgever uitkomst bieden.
Wat als er niets is afgesproken?
Indien er echter geen specifieke afspraken of voorzieningen zijn getroffen, kun je onderstaande richtlijnen toepassen:
|
Werkbelasting |
Werk- en Rusttijd |
WBGT-index voor ingrijpen (Licht) |
WBGT-index voor ingrijpen (Halfzwaar) |
WBGT-index voor ingrijpen (Zwaar) |
WBGT-index voor ingrijpen (Zeer Zwaar) |
|
Licht werk |
45 min werk & 15 min rust |
> 29,5 WBGT |
> 27 WBGT |
> 23 WBGT |
> 19 WBGT |
|
Halfzwaar werk |
30 min werk & 30 min rust |
> 30 WBGT |
> 28 WBGT |
> 24,5 WBGT |
> 21 WBGT |
Ozon en werken in de buitenlucht
Langdurig warm weer brengt vaak verhoogde ozonconcentraties met zich mee. Hoewel er geen specifieke bepalingen in de arbeidsreglementering zijn over bescherming tegen klimatologische ozon, betekent dit niet dat je geen maatregelen hoeft te nemen.
Blootstelling aan ozon van klimatologische oorsprong moet worden gezien als een arbeidsrisico waarvoor preventieve maatregelen nodig zijn. Deze maatregelen zijn vooral belangrijk voor werknemers die in de buitenlucht werken, omdat de ozonconcentratie daar aanzienlijk hoger ligt.
Voor het nemen van maatregelen kun je je baseren op de meetresultaten en voorspellingen van de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu. Overschrijdingen van de informatiedrempel en alarmdrempel voor ozon worden ook via de media (zoals het weerbericht) gemeld.
Mogelijke maatregelen
Hier zijn enkele mogelijke maatregelen die je kunt overwegen:
- Beperk zware arbeid: Laat zware fysieke arbeid alleen 's ochtends of in de voormiddag uitvoeren, wanneer de ozonconcentratie lager is.
- Vermijd overwerk: Zorg dat werknemers niet overwerken.
- Rustpauzes binnen: Voorzie rustpauzes binnenshuis.
- Zonnedak voor buitenwerkplekken: Plaats een zonnedak bij werkplekken in de open lucht.
- Vermijd extra blootstelling: Voorkom extra belasting door andere irriterende stoffen.
Besteed extra aandacht aan bijzonder gevoelige risicogroepen, zoals werknemers met ademhalingsproblemen, werknemers met cardiovasculaire aandoeningen, zwangere werkneemsters en oudere werknemers.
Conclusie
Het is duidelijk dat werken bij hoge temperaturen en verhoogde ozonconcentraties specifieke risico's met zich meebrengt voor werknemers. Als werkgever ben je wettelijk verplicht om proactief maatregelen te nemen om een veilige en gezonde werkomgeving te garanderen. Dit omvat niet alleen het correct meten van temperaturen met specifieke instrumenten zoals de WBGT-meter, maar ook het begrijpen van de fysieke werkbelasting en het tijdig ingrijpen wanneer de vastgestelde actiewaarden worden overschreden.
Door te zorgen voor passende beschermende kleding, voldoende hydratatie, technische aanpassingen en flexibele werk- en rusttijden, kun je de impact van warmte op je werknemers aanzienlijk verminderen. Denk daarnaast aan de speciale aandacht die risicogroepen nodig hebben en de preventieve maatregelen die je kunt nemen tegen ozonblootstelling, vooral voor werknemers die buiten werken.
Het naleven van deze richtlijnen en het toepassen van je gezond verstand draagt niet alleen bij aan het welzijn van je personeel, maar voorkomt ook onnodige discussies en complicaties. Veiligheid en gezondheid op de werkvloer, zeker tijdens warme periodes, zijn van cruciaal belang.
Bron: https://werk.belgie.be/nl/themas/welzijn-op-het-werk/omgevingsfactoren-en-fysische-agentia/thermische-omgevingsfactoren-0?id=4702
